એ આખરે માણસ હતો

                                    આજે આસો વદ એકમ

 

આજનો સુવિચાર:- પોતાના ‘સ્વરૂપ’ સિવાય જે કંઈ પણ સ્મૃતિમાં રહેશે, એ બધાં ‘વિષયો’ જ છે.                                                             — દાદા ભગવાન

એ આખરે માણસ હતો

 

છેવટે હાંફી ગયો એ આખરે માણસ હતો,
ને રમત છોડી ગયો એ આખરે માણસ હતો.

એક રસ્તે જિંદગી આખી ગુજારી તે છતાં,
લક્ષ્યને ચૂકી ગયો એ આખરે માણસ હતો.

એક – બે શબ્દોમાં પણ જીવન પ્રગટ કરવું પડે,
ટૂંકમાં સમજી ગયો એ આખરે માણસ હતો.

ફૂલ, પૂજા, પ્રાર્થના ને ચોતરફ બસ ઘંટનાદ,
ભેદ સૌ પામી ગયો એ આખરે માણસ હતો.

ક્યાં લગી અકબંધ રે’શે આ પ્રવાહી જિંદગી ?
બંધ સૌ તોડી ગયો એ આખરે માણસ હતો.

એ ફરીથી એકડાને ઘૂંટવા બેઠો હતો,
બસ, બધું ભૂલી ગયો એ ?–આખરે માણસ હતો.

                                – ધ્વનિલ પારેખ

 

                                                 ૐ નમઃ શિવાય

થાક

                               આજે આસો સુદ તેરસ

 
આજનો સુવિચાર:-વિટંબણા એ પણ ઈશ્વરે મોકલેલી જ માનવી?

                                    થાક

         આપણે ઘણીવાર થાકી જઈએ છીએ…થાક લાગે છે. પછી તે શારિરીક-માનસિક, કૌટુંબિક, સામાજિક…. કે બીજો કોઈપણ ….. મોટાભાગે તેની દવા ઊંઘ કે કે સમય હોય છે. એક સરસ મજાની ઊંઘ થઈ જાય કે અન્ય કોઈ થાક માટે એક નાનો કે મોટો સમય અંતરાલ પસાર થઈ જાય એટલે થાક ઉતરી જાય કે હળવો થાય……. ….. પણ જીવતરનો આ આખા આયખાનો થાક લાગે તેનું શું? એના માટે ય શું એક દિવસ સુઈ જવાનું ? કાયમ માટે શાં..તિ..થી ! હા શાં..તિ..થી.. સામાન્ય થાકમાં એક શાંત નિંદ્રા અને પછી ઊઠો તો એકદમ સ્વસ્થ… આનંદમય….

         પણ આ શાંતીભરી નિંદ્રા ચિરનિંદ્રા માટે કદાચ… જેમ અમુક કલાકની શાંત નિંદ્રા માટે જે માનસિક તૈયારી સાથે ઊંઘવું પડે તેમ જીવનભરના થાકને દૂર કરવા ઘણી બધી  વિશિષ્ટ વિશેષ શાંતી સાથે સુઈ જવું પડે છે. હા.. એના માટે કદાચ જીવનભરની તૈયારી કરવી પડતી હશે !

         નથી થઈ, નથી કરી શક્યા તો.. જાગ્યા ત્યારથી સવાર ગણીને મંડી પડીએ. જેથી એક શાં….ત…સ્વસ્થ… ઊંઘ પછીની નવી સવાર…, આવનાર નવું જીવન સ્વસ્થ…..પ્રફુલ્લિત… આનંદમય તરોતાજા હોય….

જોકે એની પણ ખાતરી કેટલી….? ઘડિયાળ કે અન્ય યંત્રોમાં અનેક ચક્રો…દાંતાઓ હોય છે ને ચક્રો સતત …સતત ફર્યા કરે છે. કુંભારના ચાકડાની જેમ. એવો જ આ બ્રહ્માંડ ચાકડો નિયત ગતિથી તેની સાથેનાં અસંખ્ય ગ્રહો. એમાંની પૃથ્વી અને એનાં અસંખ્ય નાના મોટા ચક્રોમાંનો એક સુક્ષ્મ દાંતો એટલે હું….. નિયત.. ગતિ… નિયત ગતિ… નિયતી મુજબ ફરતા જ રહેવાનું… ફરતા જ રહેવાનું અંતહિન .. તો પછી મારા હાથમાં કઈ બાબત રહી…..?

વિચારવા બેસીએ તો રાતોની રાતો… દિવસો..વર્ષો.. જીવન આખું આ અંતહિન ચક્રોની ભરમારમાંથી…. વિચારોને બુદ્ધિને ગોટાળે ચઢાવ્યા કરે.. નાહક શુન્ય બની જવાય…..શંકરાચાર્યજીનું પુનરપિ જનનમ….જ સાથે લાગે.

છતાં પણ હાર્યા…થાક્યા… વગર જ પેલી ચીર શાંતી…નિંદ્રાની તૈયારી તો અત્યાથી જ શરૂ કરવી પડશે ને…?

એ ચીરનિંદ્રા ક્યારે મળે ખબર નથી….પણ તૈયારી તો આરંભી જ દઈએ…..[ અને હા… હું જીવન પ્રત્યે જરાયે નકારાત્મક નથી જ ]

નીલેશભાઈ મુખ્યાજી [મુંબઈના દ્વારિકાધીશ મંદિરના મુખ્યાજી]

 

                                   ૐ નમઃ શિવાય

દશેરા

                       આજે આસો સુદ એકાદશી    

                

આજનો સુવિચાર:-કશામાં તણાઈ ન જવું એ પ્રગતિની નિશાની છે.

દશેરા એટલે વીરતાનો વૈભવ શૌર્યનો શૃંગાર, ભક્તિ શક્તિ મિલન

દશેરાનો દિવસ એટલે લાચાર અને ભોગ વૃત્તિ સંહારવા કટિબદ્ધ થવાનો દિવસ. દશેરાનો દિવસ એટલે ધન વૈભવને વ્હેંચીને ભોગવવાનો દિવસ

       હાલના સમયમાં રામ અને રાવણ દરેકના ખોળિયામાં રહેલા છે. માનવ મનમાં આ રામ-રાવણ વચ્ચે સતત મનોદ્વદ ચાલતું જ રહે છે.અને તેમાં મહદ અંશે રાવણ વિજેતા બનતો રહે છે. જેમાં દુરોગામી પરિણામો રૂપે આગળ જતાં નકારાત્મક અભિગમ – હતાશા-નિરાશાથી મન દશે દિશામાં ઘેરાઈ જાય છે અને આતમરામ [આત્મા કે મન અંદરનું રામ તત્વ] હતાશ-નિરાશ બેસી રહેવામાં સમયની માંગ સમજી બેસે છે.

          …..ત્યારે દશેરાના શુભ અવસરે આપણા જ મન પર રાજ કરતો રાવણતત્વનું બળ ક્ષીણ થાય અને રામ તત્વ પ્રભાવિત બને તેની પ્રચંડ હકારાત્મક અસરોથી આપણા સૌના મનોમસ્તિક વ્યક્તિ-ઉજાસમય બને અને મન વચન કર્મ હકારાત્મક અભિગમથી સમગ્ર વ્યક્તિત્વને માનવ-માનવને દૈદિત્યમાન-ઓજસ્વી-યશસ્વી બનાવે એજ દશેરાની શુભ કામના

— નિલેશભાઈ મુખ્યાજી [મુંબઈનું દ્વારિકાધીશનું મંદિર ]

ૐ નમઃ શિવાય

શક્તિપીઠ

                                  આજે આસો સુદ છઠ્ઠ [આજે કાત્યાયની પૂજન]

 

આજનો સુવિચાર:- મનુષ્ય જ્યારથી કોઈને સુખ આપતો થયો ત્યારથી જ ધર્મની શરૂઆત થઈ.

શક્તિપીઠ

કેવી રીતે બની શક્તિપીઠ?

દક્ષ પ્રજાપતિએ કનખલ[હરિદ્વાર]માં ‘બૃહસ્પતિ સર્વ’ નામનો યજ્ઞ કરાવ્યો, પરંતુ તેમાં તેમણે પોતાના જમાઈ ભગવાન શંકરને આમંત્રિત ન કર્યા જેથી નિરાશ થઈને તેમની પુત્રી સતીએ યજ્ઞ-કૂંડમાં કૂદી પોતની આહુતિ આપી. ભગવાન શંકરને આ વાતની જાણ થતાં ક્રોધને કારણે તેમનું ત્રીજું નેત્ર ખૂલી ગયું. ભગવાને યજ્ઞકુંડમાંથી સતીના પાર્થિવ દેહને ખભે ઊંચકીને આમતેમ ભટકવા લાગ્યા. જ્યાં જ્યાં સતીના શબનાં વિભિન્ન અંગ અને આભુષણો પડ્યાં ત્યાં શક્તિપીઠોનું નિર્માણ થયુ.

ઉત્તરપ્રદેશની શક્તિપીઠ:-

લલિતા-પ્રયાગ

ઉત્તરપ્રદેશના અલાહાબાદ શહેર [પ્રયાગ]ના સંગમ પર માતાના હાથની આંગળી પડી હતી. આ શક્તિપીઠને લલિતા તથા ભૈરવને ભવ કહે છે.

વિશાલાક્ષી-કાશી

ઉત્તરપ્રદેશના કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર માતાના કાનનાં મણિજડિત કુંડળ પડ્યા હતાં. આ શક્તિપીઠને વિશાલાક્ષી મણિકર્ણિકા તથા ભૈરવને કાળભૈરવ કહે છે.

ઉમા-વૃંદાવન

મથુરા નજીક વૃંદાવનમાં ભૂતેશ્વર સ્થાન પર માતાના ગુચ્છ અને ચુડામણિ પડ્યાં હતાં. આ શક્તિઅ છે ઉમા અને ભૈરવને ભૂતેશ કહે છે.

શિવાની-રામગિરિ

ઉત્તર પ્રદેશના ઝાંસી-માણેકપ્ર્રર રેલ્વેસ્ટેશને ચિત્રકૂટ નજીક રામગિરિ સ્થાને માતાનું જમણું વક્ષ પડ્યું હતું. આ શક્તિને શિવાની તથા ભૈરવને ચંડ કહે છે.

ઉમા [મહાદેવી]-મિથિલા

ભારત-નેપાળની સરહદ જનકપુર સ્ટેશન નજીક મિથિલા ગામમાં માતાનો ડાબો સ્કંધ પડ્યો હતો. તેની શક્તિ ઉમા છે અને ભૈરવને મહોદર કહે છે.

નેપાળની શક્તિપીઠ

મહામાયા-કાઠમંડુ

નેપાળના પશુપતિ મંદિર નજીક ગુજરેશ્વરી મંદિર આવેલું છે, જ્યાં માતાનાં બન્ને ઘૂંટણ પડ્યા હતાં. આ શક્તિપીઠને મહશિરા [મહામાયા] તથા ભૈરવને કપાલી કહે છે.

ગંડકી-પોખરા

નેપાળની ગંડકી નદીના કિનારે પોખરા નામના સ્થાન પર મુક્તિનાથ છે જ્યાં માતાનું મસ્તક પડ્યું હતું. આની શક્તિ ચંડી અને ભૈરવ ચક્રપાણી છે.

દાક્ષાયણી–માનસરોવર

તિબેટ સ્થિત કૈલાસ-માનસરોવરના માનસા નજીક એક પાષાણ [શિલા] પર માતાનો જમણો હાથ પડ્યો હતો. આની શક્તિ દાક્ષાયણી અને ભૈરવ અમર છે.

સૌજન્ય:- જન્મભૂમિ

[ક્રમશ]

સોનાનો ગરબો શીરે અંબેમા

                           આજે આસો સુદ એકમ

નવરાત્રિની શુભ શરૂઆત [શૈલપુત્રીનું પૂજન]

આજનો સુવિચાર:- મનનો બધો મેલ ધોવાઈ જાય ત્યારે ઈશ્વરનાં દર્શન થાય છે.

સોનાનો ગરબો શીરે
અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે
ચાલો ચાલો ધીરે ધીરે ચાલો ધીરે ધીરે
અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે

લટકે મટકે રાસ રમે છે [2]
દક્ષિણીના તીરે અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ચાલો ધીરે ચાલો ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે
— સોનાનો ગરબો

સખીઓ સંગે કેવા દીસે છે [2]
ફરર ફૂદડી ફીરે અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે
— સોનાનો ગરબો

ચૂંદડી ચટકે ને મુખડું મલકે [2]
હાર ગળા હેમ હીરે અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે
— સોનાનો ગરબો

ઝાંઝ પખવાજ ને વીણા જંતર વાગે [2]
વાગે મંજીરા ધીરે ધીરે અંબે મા ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે ચાલો ધીરે ધીરે [2]
ચાલો ધીરે ધીરે
— સોનાનો ગરબો

ૐ નમઃ શિવાય

બાપુ

                      આજે ભાદરવા વદ દસમ [દસમનું શ્રાદ્ધ]

આજનો સુવિચાર:- આશા અમર છે, આશા સેવનારો અમર નથી
                                      કોઈના રોગની ચર્ચાથી કોઇ નિરોગી  બનતું નથી
                                      કોઈના દુર્ગુણની ચર્ચાથી કોઈ સદગુણી બનતું નથી.

બાપુ

તમો રામને, રાવને ઠાર કર્યો બાપુ,
આ કલિયુગ છે, સતયુગ નથી બાપુ

તમારા નામ થકી, ચરી ખાઈને બાપુ
રામ નામે પથ્થર, તરી ગયા બાપુ

તમો નથી રહ્યા તો શુ6 થયું બાપુ?’
યાદ કરવા ઉત્સવ ઉજવીએ બાપુ

એમાંયે અમારો સ્વાર્થ સમાયો બાપુ
તસ્વીર, પ્રતિમા કે સમાધિ થકી બાપુ

’રામરાજ’ સપનું છીનવાઈ ગયુ બાપુ,
’રાવણરાજ’ સ્થપાયું, તમો ના રહ્યા બાપુ

સ્વરાજ અપાવી, તમો તો ચાલ્યા ગયા
ગુલામથીયે બત્તર જીવન જીવી રહ્યા બાપુ

સમજાય છે હવે, શા માટે યાદ આવે રે બાપુ
સ્વાર્થ અમારો, ખુરશી પ્રેમ છુટતો નથી બાપુ

હિંસાએ અહિંસાને, ગોળી દીધી બાપુ
તમો જીવીત નથી, સારૂ થયું બાપુ !

નહી તો રોજ રોજ આમરણ ઉપવાસ,
ઉપવાસ કરી કરીને, મરવું પડત બાપુ

–“ચાંદશા” – ચંદ્રકાંત શાહ [ચટઈ]

ૐ નમઃ શિવાય